De tweede dag in Piemonte. Het regent nog meer.
Na een warm ontbijt in ons hotelletje in Ivrea rijden we richting Loranzé.
Door enkele adembenemend smalle veldwegeltjes brengt Lorenzo ons veilig tot in een van de wijngaarden van Domenico Tappero Merlo.
De wijnmaker wacht ons op met grote paraplu’s, want hij wil ons eerst buiten vertellen over zijn wijngaard en zijn filosofie.
Domenico Tappero Merlo is professor aan de katholieke universiteit van Milaan. Hij geeft les aan de masteropleidingen Communicatie voor de Creatieve Industrie: Mode, Smaak en Design (Comunicazione per le Industrie Creative: Moda Gusto e Design) en communicatie voor de wijnsector en het territorium (Comunicazione per il settore Enologico e il Territorio). Daarenboven is hij voorzitter van de ‘Consiglio Grande della Credenza Vinicola di Caluso e del Canavese’, de vereniging die zich tot doel stelt om de wijnbouwgeschiedenis van Caluso en Canavese en de erbaluce te valoriseren, te promoten en te beschermen.
En hij is een begenadigd wijnmaker en enthousiast verteller.
De natuurlijke aanpak van Az. Agr. Tappero Merlo
Tappero Merlo begon 25 jaar geleden met zijn eigen wijngaarden, en heeft momenteel 2,5 ha in productie.
Hij kiest resoluut voor een eigen aanpak, die hier en daar nogal controversieel is tegenover de gangbare gewoonten van de regio.
Zo snoeit hij de erbalucewijnstokken in Guyot, in plaats van op pergola. Daardoor verkrijgt hij wijnen met meer densiteit, zegt hij. Dat maakt dan weer dat zijn wijnen langer kunnen rijpen en er een langere bewaring mogelijk is.
Pergola is volgens hem goed om wijnen met meer aciditeit te produceren, zoals voor schuimwijnen en lichte aperitiefwijnen.
In zijn wijngaarden worden geen kunstmatige middelen gebruikt. Tenzij, op een voorzichtige manier, een beetje koper en zwavel, maar zodanig dat dit niet in de bodem terecht komt.
Hij gebruikt preparaten met extract van sinaasappelschil en extracten van kruiden en van kastanje om de gewassen te beschermen. En als er echt veel schimmeldruk is, gebruikt hij een oplossing met biergist of een oplossing van koemelk of melkwei waardoor de druiven meer weerbaar worden.
Biodiversiteit in de wijngaard verkrijgt Domenico door grassen en bloemen te laten groeien.
Er wordt amper geploegd, enkel met een trimmer (‘ripper’) langs de stokken gegaan zodat de oppervlakkige wortels doorgesneden worden en de planten gedwongen worden om met de wortels dieper in de bodem te gaan.
Met een plantdichtheid van 4.500-5.000 stokken per hectare rekent de wijnmaker uit dat ‘één druivenstof één fles wijn oplevert’.
In de kelder wordt alles zo goed op zijn beloop gelaten.
De wijnen worden zacht geperst en na een schilweking van vier tot zes dagen gaat het sap voor een eerste spontane start van de gisting in foeders van Slavonisch hout van 40hl die buiten staan!. Als het vergistingsproces bijna ten einde loopt, wordt de sap overgebracht op houten foeders van 20 hl uit hout van Allier. Daar wordt ook de malolactische omzetting toegelaten. Behalve een wekelijkse batonage blijft de wijn hier onaangeroerd gedurende 18 maanden, waarna de wijn nog enkele maanden op inox of beton blijft en nadien nog een of twee of meer jaren in de fles op het wijngoed blijft.
De degustatie
We mogen plaatsnemen in een piepklein vakantiehuisje in de wijngaard, waar net plaats genoeg is voor twee personen om enkele nachten te verblijven. Klein slaapkamertje op de verdieping, klein keukentje, mini badkamertje met antieke douche. Romantisch, dat wel.
Op de muur is de legende van Albaluce uitgebeeld en neergeschreven.
Maar over naar de wijn…
Domenico Tappero Merlo heeft voor ons een verticale van zijn signatuurwijn ‘KIN’ voorzien.
De naam is gebaseerd op de bijnaam van zijn grootvader, die ook Domenico heette. Daarenboven is kin het Engelse woord voor ‘familie’, en betekent het in het Japans ‘goud’.
Ondanks de lange rijping vindt Domenico het nodig om de wijnen extra lucht te geven. Hij heeft daarvoor een ritueel, waarbij hij een speciaal soort oxygenator gebruikt, en de wij eerst in een groot formaat wijnglas giet. Daarna wordt de wijn uit het grote glas geschonken.
Tappero Merlo ‘KIN’ 2020 – Caloso DOCG
Op het tegenetiket kunnen we aan de hand van het lotnummer het jaar van botteling vermoeden. L.23.11: deze wijn heeft dus ongeveer drie jaar rijping gekregen. Deze jaargang is nog niet op de markt gebracht.
Aromatische kruiden (Ricola) in de neus, citrus en pompelmoes, kweepeer, nootjes, groene appel en karamel. Ronde aanzet met tegelijk fijne zuurtjes, een botertoetsje en karamel. Fruit balanceert het delicaat hout. In de afdronk vind ik droge vruchten en boter. Goede complexiteit.
Tappero Merlo ‘KIN’ 2019 – Caloso DOCG
L.23.14: vermoedelijk gebotteld in 2023. Een jaartje extra rijping dus voor deze 2019.
Rozemarijn, krijt, groene appel, kweepeer. Complex mondgevoel met room, boter, gebalanceerde zuren die licht bitter eindigen. Veel sappigheid, iets tannine. Ook in de afdronk komt wat tannine opzetten en is de boterigheid terug te vinden.
Tappero Merlo ‘KIN’ 2018 – Caloso DOCG
L.21.02: gebotteld in 2021…
Goudele kleur. Erg complexe neus van gedroogde vruchten, gedroogde kruiden, thee, rozijntjes, nootjes en bloemenhoning. Dens met zachte rijpe zuren, gedroogde vruchten, kleine kruidigheid honing en fijne bitters. Vlezige afdronk die lang blijft hangen. Intrigerende, schitterende wijn.
Tappero Merlo ‘KIN’ 2017 – Erbaluce di Caloso DOCG
L.21.05: ook gebotteld in 2021, na vier jaar rijping op hout vermoedelijk.
Intens goudgeel. Groene kruiden, krijt, honing, amandel, kastanje en kandij. Heel veel extract in de mond, met een dens en stevig mondgevoel. Romigheid, gedroogd fruit, walnoot(bitters).
 |  |
Wat een reeks! Ik was erg onder de indruk van de levendigheid en de complexiteit van 2018.
En het is nog niet ten einde.
Terwijl Domenico Tappero Merlo vertelt over zijn andere projecten, met onder meer het revaloriseren van de malvasia moscato-druif (malvasia bianca di piemonte volgens het boek Wine Grapes), waarvan hij 2 ha heeft aangeplant.
Ondertussen opent hij een flesje van zijn Passito. Die heeft hij ‘Bohémien’ genoemd, naar de opera ‘La Bohème’ van Puccini. De tekstschrijver daarvan was inwoner van Colleretto Giacosa, een dorpje op een boogscheut verwijderd van de wijngaarden van Tappero Merlo.
 | Tappero Merlo ‘Bohémien’ 2019 – Erbaluce di Caloso Passito DOCG Koperkleurig. Floraal, frisse kruidigheid, rozemarijn, abrikoos en honing, rozijntjes en gedroogd exotisch fruit. Rijp, sappig en zoet, in balans gehouden door erg frisse citroenzuurtjes, met kandijsuiker naar het einde toe. Lange afdronk met verfijnd zoet gevoel. |
Ik was onder de indruk, zowel van de professor, die duidelijk volledig achter zijn filosofie van wijn maken staat, als van zijn wijnen, die zonder twijfel ‘natuurwijnen’ kunnen genoemd worden. Verbazingwekkend hoe de wijnen met enkele jaren rijpheid aan complexiteit winnen.
De wijnen van Tappero Merlo worden in België verdeeld door Vintology, in Nederland door Grandi Vini.
Met dank aan I Vini Del Piemonte voor de uitnodiging en de organisatie, en aan Lorenzo Labriot van Wildwinetours voor de begeleiding en de ondersteuning van deze wijntrip.
Lees ook: Erbaluce di Caluso DOCG, een kennismaking – deel 1: Cantine Crosio
Lees ook: Erbaluce di Caluso DOCG, een kennismaking – deel 2: de Masterclass
Lees ook: Erbaluce di Caluso DOCG, een kennismaking – deel 3 : Az. Agr. Cieck en Az. Agr. Orsolani
Wijnkrabbels 